Tijdens mijn opleiding op Warmonderhof, stond ik vaak groentes te verkopen op de wekelijkse Boerenmarkt in Almere, meerdere keren in de vrieskou. Dan schonk de crêpe-bakker ons warme chocolademelk met rum in. Eén keer had ik het zo koud dat ik er misselijk van werd.
Niet de kou, maar de regen, is de eigenlijke reden dat het Noordplein leeg blijft vandaag. Want gebleken is dat de Oogstmarkt garant kan staan voor mooi weer. De hele eerste week van december was het grijs en nat, maar 6 december scheen de zon. Ik was die ochtend nog niet helemaal wakker, terwijl ik op mijn Brompton het ritje vanaf het station maakte. Toen ik onderweg de trekker en aanhanger, geladen met kuubskisten vol appels, van de Buytenhof zag rijden en van een afstandje de gekleurde lichtjes boven de kramen zag hangen, sprong de schakelaar op aan. Zoals gebruikelijk had boer Van Herk alle groentes al gelost. Aan mij de eer om de kraam verder in te richten. Leidend hierin is om de te wegen producten naast de weegschaal en stuksproducten aan de buitenkant van de kraam te zetten. Maar ook het type gewas en de kleur en vorm ervan, spelen hierbij een rol. Elke keer weer word ik buitengewoon blij van het ordenen, rangschikken en opstapelen van groentes. De eerste verkochte uien van de dag, woog ik precies op de kilo af. Daar zou het niet bij blijven, ik voelde me aardig op dreef.
Ik denk dat menig groentepakket/tashouder zijn neus had opgehaald voor mijn assortiment. Ik hoor weleens mensen klagen, dat ze niet weten wat ze een hele winter met kool- en wortelgewassen aanmoeten. Ik had een vrouw aan de kraam, die alleen maar kolen verdraagt en intolerant is voor alle andere groentes plus een boel andere voedingsmiddelen. Ze ging zich dan ook te buiten. Ik had nog nooit gehoord dat iemand maar zo beperkt groentes kan eten. Als zij het wel doet krijgt ze hooikoorstachtige verschijnselen. Ze legde uit dat de reactie te maken heeft met salicylzuur, een antioxidant die in planten en vruchten waarschijnlijk een functie vervult als conserveermiddel en in de afweer tegen vraat. Die laatste functie hebben bepaalde alkaloïden ook in aardappel, tomaat, paprika en aubergine, waarvan de groene delen toxisch zijn voor mensen. Voorafgaand aan de ontwikkeling van synthetische pesticiden, werden sommige alkaloïden, zoals zouten van nicotine, gebruikt als insecticiden. Door de relatief hoge toxiciteit voor de mens werd het gebruik er van beperkt.
Klanten vragen vaak of de groentes (on)bespoten zijn. Dan zeg ik dat ik dat niet kan garanderen. Ik verkoop groentes van een gangbare teler uit Rhoon, ‘de groentes komen uit de streek, dat is het verhaal’, maar ook in de biologische landbouw wordt gespoten, alleen niet met chemische gewasbeschermingsmiddelen. Feit uit de natuur is dat als planten geïnfecteerd worden door een ziekte, ze zelf ook stoffen aanmaken om een schimmel of bacterie te bestrijden, zoals phaseoline in rauwe (sperzie)bonen. Al sinds 4000 jaar worden bereidingen uit planten die alkaloïden bevatten, gebruikt als geneesmiddel, pijlgif voor de jacht en in sjamanistische rituelen. Cocaine en cafeïne zijn ook alkaloïden. Alkaloïden waren de eerste uit planten geïsoleerde medicijnen. In 1806 isoleerde een apotheker morfine uit de slaapbol of bolpapaver (papaver somniferum - ken uw klassieken). De karakterisitieke zaaddoos wordt ook wel maanbol genoemd en het zaad staat bekend als maanzaad. Hij ontleende de naam aan Morpheus, de Griekse God van de dromen.
Waar wij onze ogen niet voor konden sluiten, waren de spruiten. Verschillende mensen opperde de stammen als alternatieve kerstboom. De losse kleine spruitjes, volgens een klant ‘Bredase spruitjes’, waren de hardloper van de dag. Eén vrouw vroeg juist om grote spruiten, waarvan ze de blaadjes wilde roosteren. Ik liet haar de 7 stuks die ze nodig had, zelf onderaan een stam plukken. Aan het eind van de dag, was ik weer behoorlijk los.
Het laatste uur werd het pas koud. Een klant bood me iets warms te drinken aan, dat ik graag aan nam. De organisatie ging rond met warme cider. Het begon te schemeren, een droommarkt.
